Περίληψη

Η μισθοδοσία του ελληνοορθόδοξου κλήρου έχει για μια ακόμη φορά εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς και έντασης των σχέσεων Εκκλησίας και Κράτους στην Ελλάδα. Μία επισκόπηση των αντιστοίχων συζητήσεων που ειχαν διεξαχθεί από συστάσεως του ελληνικού Κράτους και καθ όλη την διάρκεια του μακρού 19ου αιώνα θα μας επέτρεπε να κατανοήσουμε μια σειρά από αλληλένδετους προβληματισμούς: τις οικονομικές πτυχές του θέματος σε σχέση με τις <εκκλησιαστικές γαίες>, τις εσωτερικές εκκλησιαστικές ισορροπίες μεταξύ κοσμικού κλήρου, ιεραρχίας και μοναχών, τις διασυνδέσεις των εκκλησιαστικών φορέων και του θρησκευτικού πεδίου με το γενικότερο πλέγμα εξουσίας υπο διαμόρφωση στο ελληνικό κρἀτος όπως και τις θεωρήσεις περί της ανανοηματοδοτήσεως του θρησκευτικού έργου που έπρεπε να παρέχει ο κλήρος και χρειαζόταν η κοινωνία. Εαν στον 21ο αιώνα, το θέμα συνεχίζει να αποτελεί διακύβευμα παρ ότι μια συγκεκριμένη διαπραγμάτευση φαινόταν να επικρατεί και να θέτει ένα τέλος στις συζητήσεις αυτές κατά τον Μεσοπόλεμο, τούτο οφείλεται στο ότι το ελληνικό κρἀτος συνεχίζει ακόμη και σήμερα να λειτουργεί σε εκκλησιαστικά θέματα ως ένα σύνθετο κράτος (composite state).