Η επιστροφή της Οικονομικής Ιστορίας: Νέες προσεγγίσεις και συζητήσεις [με αφορμή την έκδοση U. Karakoç και A. Y. Kaya (επιμ.), İktisat Tarihinin Dönüşü. Yeni Yaklaşımlar ve Tartışmalar, Istanbul: Iletişim, 2021]

Συντονισμός της συζήτησης: Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου (ΙΙΕ/ΕΙΕ)

Η συζήτηση θα γίνει στα αγγλικά.

Ημερομηνία: Δευτέρα 14 Ιουνίου 2021 (16:00-19:00).

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο

https://us02web.zoom.us/meeting/register/tZIoce6uqj4uHtzoJaLKyWe9WnuH0bkAFCIo
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε. 

Η εκδήλωση θα μεταδοθεί και με live streaming στο youtube:  https://youtu.be/lqokiWqHC3g 

Περίληψη

Until the late 18^th century the Ottoman import and export trade was run mainly by foreign merchants. As a result, a large part of Ottoman traders accepted the status of protégés of those mustemins and became foreign citizens. In early 19^th century, the Ottoman authorities attempted to restore the balance. They created two special categories of Ottoman merchants – avrupa tuccars (non-Muslims) and hayriye tuccars (Muslims), these two categories were also known as beratlis, because of the special certificate (berat) they received from the authorities. The beratlis had the right to trade on the international market and to organize the international trade of the Empire. They were distinguished by a number of privileges received from the Ottoman authorities, the considerable financial resources at their disposal, and the dense professional networks they created.

The paper presents the category of non-Muslim beratlis in the Ottoman Empire between 1815 and 1866. The study is based two Ottoman defters from the The Prime Minister’s Ottoman Archives in Istanbul. We were able to reconstruct the ethnic and religious structure of the group; geographical distribution of the beratlis and their assistants (hizmetkars); their networks and connections. Special emphasis in the presented examples is placed on nowadays-Bulgarian lands.

Ημερομηνία: Δευτέρα 10 Μαΐου 2021 (16:00-18:00)

Το σεμινάριο δυστυχώς αναβάλλεται για έκτακτους λόγους.

Περίληψη

Στόχος της ανακοίνωσης είναι η παρουσίαση της δημιουργίας της ναυτικής παράδοσης και του ναυτικού εργατικού δυναμικού στην βόρεια ακτή της Μαύρης και Αζοφικής θάλασσας. Ο συγκεκριμένος χώρος ήταν μια αραιοκατοικημένη και άγρια περιοχή που προσαρτήθηκε στην Ρωσική αυτοκρατορία μόλις στα τέλη του 18^ου αιώνα και εξελίχθηκε στη διάρκεια του επόμενου αιώνα σε σιτοβολώνα της Ευρώπης όπως επίσης και στο νέο κέντρο εμπορικής ναυτιλίας της ρωσικής αυτοκρατορίας. Η παρουσίαση θα επικεντρωθεί αρχικά στο ερώτημα εάν η δημιουργία εκ του μηδενός των ναυτιλιακών κοινοτήτων στον  γεωγραφικό αυτό χώρο ήταν αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου κεντρικά ελεγχόμενου μηχανισμού οργάνωσης, ή αν αποτέλεσε την φυσική εξέλιξη και προσαρμογή στις ανάγκες μιας αναπτυσσόμενης ναυτιλιακής αγοράς. Σε δεύτερο επίπεδο θα επιχειρηθεί να περιγραφούν ποιες αλλαγές επήλθαν κατά τη διαδικασία μετάβασης από το ιστίο στον ατμό, μιας δομικής τεχνολογικής εξέλιξης που άλλαξε ριζικά και σε πολλά επίπεδα τις ζωές των ναυτικών αλλά και των ίδιων των ναυτικών κοινοτήτων. Και τέλος, ο τρίτος άξονας της ανάλυσης θα εστιάσει στο να καταδειχτεί πώς η εξέλιξη του ναυτικού εργατικού δυναμικού δεν ήταν μια αυτόματη διαδικασία, αλλά αντιθέτως βρισκόταν σε άμεση συνάρτηση των πολιτικών και γεωστρατηγικών προτεραιοτήτων της αυτοκρατορίας στην περιοχή.

Ημερομηνία: Δευτέρα 5 Απριλίου 2021 (ώρα 16.00-18.00) 

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο https://zoom.us/webinar/register/WN_Mm5_KpcKRbOl4h3BXRdMAw
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε.

Περίληψη

Στις αρχές του 21^ου αιώνα οι ΗΠΑ και η Ευρώπη προετοιμάζονταν εντατικά για άλλα σοβαρότερα περιστατικά από μια παγκόσμια οικονομική κρίση. Δισεκατομμύρια δαπανιούνταν για να προετοιμάσουν τις κοινωνίες να αντιμετωπίσουν εφιαλτικά σενάρια, όπως μια τρομοκρατική επίθεση αντίστοιχη με εκείνη της 11/9, μια επίθεση με τον βάκιλο του άνθρακα, ή με τον ιό της ευλογιάς. Στην ανακοίνωση αυτή θα βασιστώ σε μια ευρεία ποικιλία πηγών (εκθέσεις και καταθέσεις στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, έγγραφα της ΕΕ, προσομοιώσεις βιοτρομοκρατικών επιθέσεων, σενάρια τηλεοπτικών σειρών) για να αναδείξω την λογική πίσω από την προβολή δυνητικών απειλών τις οποίες «καταβροχθίζει» ο εθισμένος σε βιντεοπαιχνίδια και ταινίες καταστροφής άνθρωπος του 21ου αιώνα. Σενάρια πιθανών καταστροφών και δεκάδες τηλεοπτικές σειρές –συμπεριλαμβανομένων των Fringe [2008-2013] και Strike Back [2010-] χρησιμοποιήθηκαν για να εμπεδώσουν την αίσθηση της ευπάθειας και το επείγον της εκταμίευσης κονδυλίων ώστε να υπάρχουν τα αναγκαία αποθέματα σε ειδικευμένο ιατροφαρμακευτικό υλικό, και τα απαραίτητα συστήματα επιτήρησης και καταγραφής. Η ταύτιση της δημόσιας υγείας με την εθνική ασφάλεια, που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες, συνέβαλε, εν τέλει στην υπονόμευση και στην απίσχναση των δημόσιων συστημάτων υγείας στον δυτικό κόσμο.

Ημερομηνία: Δευτέρα 8 Μαρτίου 2021, ώρα 15:00-17:00

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο https://zoom.us/webinar/register/WN_m9nz23nTTvebAgegJZ4OXg
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε.

Περίληψη

Η ανακοίνωση εξετάζει τις δυνατότητες αξιοποίησης των εργαλείων Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών για τη συνδυαστική ανάλυση ποσοτικών και χαρτογραφικών πηγών για τη διερεύνηση της σχέσης οικονομίας, περιβάλλοντος και τοπίου στην Κύπρο του 19^ου αιώνα. Η έρευνα στηρίζεται στην οθωμανική περιουσιολογική απογραφή του 1832/33 και στην πρώτη νεωτερικού τύπου τριγωνομετρική χαρτογραφική αποτύπωση της Κύπρου μεγάλης ακρίβειας που έγινε από τους Βρετανούς το 1883. Παρά το ότι και οι δύο πηγές αποτελούν για διαφορετικούς λόγους την καταγραφή μιας ιδιαίτερης στιγμής του αγροτικού και αστικού τοπίου της Κύπρου και άρα οι όποιες γενικεύσεις είναι πολύ δύσκολες, ο πλούτος των δεδομένων που μας παρουσιάζουν παραμένει σημαντικός για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ οικονομίας και περιβάλλοντος στο νησί. Αξιοποιώντας τις μεθοδολογίες της βαθιάς χαρτογράφησης (deep mapping), η ανακοίνωση θα παρουσιάσει τα ευρήματα της επεξεργασίας και της ανάλυσης ενός όγκου υλικού 1.386 σελίδων που περιέχουν δεδομένα σε σχέση με 894 γεωγραφικά αντικείμενα, 20.211 νοικοκυριά, 25.163 άτομα και 99.532 ιδιοκτησίες. Οι πολύτιμες γεωγραφικές πληροφορίες του χάρτη του 1883 επιτρέπουν δε τον συσχετισμό των οικονομικών αυτών δεδομένων με το περιβάλλον και το τοπίου της εποχής.

Ημερομηνία: Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2021, ώρα 16:00-18:00

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο https://zoom.us/webinar/register/WN_cUI_Ds0eSSmHpd4ZW4mBnQ
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε.

Περίληψη:

Η ανακοίνωση αυτή θα εξετάσει την ιστορία των ελληνογερμανικών σχέσεων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης κατά τις τρεις δεκαετίες, από το ελληνογερμανικό σύμφωνο του 1953 μέχρι την είσοδο της Ελλάδας στην Κοινότητα το 1981. Σε μεγάλο βαθμό, αυτή είναι μια ιστορία την οποία έχει επισκιάσει το παρελθόν. Η βασική θέση μου, αντίθετα, είναι ότι οι μεταπολεμικές ελληνογερμανικές σχέσεις αρθρώθηκαν γύρω την ευρωπαϊκή ενοποίηση με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Φωτίζοντας το ρόλο της Δυτικής Γερμανίας στη διαμόρφωση του ελληνικού αναπτυξιακού υποδείγματος και εστιάζοντας στις πολιτικές προεκτάσεις της δράσης των ελληνογερμανικών επιχειρηματικών δικτύων, υποστηρίζω ότι η προσχώρηση της Ελλάδας στην Κοινότητα το 1981, είχε μια μακρά προϊστορία στις εκσυγχρονιστικές στρατηγικές τις οποίες υιοθέτησαν οι δύο χώρες ήδη από τη δεκαετία του 1950. Και ήταν η επιτυχία, όχι η αποτυχία, αυτών των στρατηγικών που βρίσκεται στη ρίζα των επίμονων προβλημάτων του ισοζυγίου πληρωμών της Ελλάδας: το ολοένα διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα με τη Γερμανία, τον κυριότερο εμπορικό εταίρο της χώρας, υπήρξε το τίμημα της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. 

Ημερομηνία: Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2020, ώρα 16:00-18:00

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο https://zoom.us/webinar/register/WN_42hmZBLgRH6XvXsUwg6Lbw
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε.

Περίληψη
Η αποκοπή της κατεχόμενης Ελλάδας από παραδοσιακές αγορές του εξωτερικού, η εκτεταμένη απόκρυψη, οι αγορές (και αρπαγές) από πλευράς των κατακτητών, η κατάρρευση των εσωτερικών μεταφορών και η μειωμένη αγροτική παραγωγή λόγω της επιστράτευσης και του πολέμου ήταν βασικές αιτίες εμφάνισης της Μαύρης Αγοράς. Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό δεν ήταν μονοδιάστατο ούτε χαρακτηριζόταν από ομοιομορφία και σταθερότητα στον χρόνο και στον χώρο. Τα διαφορετικά «χρώματα» της αγοράς («Λευκή», «Μαύρη», «γκρίζα»), οι γεωγραφικές διαφορές ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες, οι διακυμάνσεις ανάλογα με τη πορεία του πολέμου, και ο ρόλος των αρχών κατοχής και των δασολογικών κυβερνήσεων (προσπάθεια καταστολής αλλά και περιπτώσεις συνενοχής), καθώς επίσης οι κοινωνικές συνέπειές του φαινομένου είναι κάποιες από τις πτυχές του που θα εξεταστούν στην παρουσίαση αυτή.

Ημερομηνία: Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2020, ώρα 16:00-18:00

Προκειμένου να παρακολουθήσετε το Σεμινάριο, χρειάζεται να εγγραφείτε στον σύνδεσμο https://zoom.us/webinar/register/WN_wfAsoSI6R4mB94Cz-IK_CA
Μετά το πέρας της εγγραφής σας, θα σάς αποσταλεί μήνυμα επιβεβαίωσης, με οδηγίες για το πως θα συνδεθείτε.