Ouvertes par nature sur l’extérieur, les économies des villes portuaires maritimes de l’Europe méditerranéenne et atlantique ont été les premières touchées par les mouvements successifs de la mondialisation au cours des époques moderne et contemporaine. Qu’il s’agisse de faire face à la concurrence ou de s’adapter aux bouleversements de la conjoncture, elles ne cessent d’évoluer au rythme des multiples recompositions de leurs environnements. Comment leurs acteurs s’organisent-ils pour mener leurs activités ? Comment gèrent-ils les crises et les dynamiques du commerce international ? Quelles sont les pratiques concrètes déterminant les réussites et les échecs d’une place ? Les économies portuaires maritimes ont-elles une capacité à se transformer plus facilement, plus rapidement ou plus radicalement que les autres ? Toutes ces questions sont autant de chantiers qui demandent à être travaillés et cet ouvrage entend apporter des éléments de réponse en focalisant l’attention sur un domaine particulier : les outils utilisés par les acteurs.

Τον 19ο αιώνα, η ελληνική οικονομία έζησε στον αστερισμό του ‘μαύρου χρυσού’, της Κορινθιακής σταφίδας. Ο νομός Αχαϊοήλιδος και η επαρχία Πατρών ειδικότερα, υπήρξαν επίκεντρα μιας πρωτόγνωρης και πολύπλευρης άνθισης, η οποία οφειλόταν κατεξοχήν στην καλλιέργεια αυτού του προϊόντος. Η νέα καλλιέργεια φέρνει μαζί της μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της επιφέρει μια σειρά αλλαγών στην τοπική κοινωνία και τις σχέσεις των μελών μεταξύ τους. Η πόλη και η γύρω της επαρχία μετασχηματίζονται, και μαζί τους η κοινωνική διαστρωμάτωση· νέες μορφές εκμετάλλευσης της γης παρουσιάζονται, αναδεικνύοντας τη δυναμική προσώπων που προσπαθούν να εδραιώσουν την οικονομική και κοινωνική τους θέση και ευρωστία μέσα από μια πρωτοφανή συγκέντρωση πλούτου. Μια αστική τάξη με συμπαγή χαρακτηριστικά κάνει την εμφάνισή της. ‘Απέρατες καλλιεργήσιμες εκτάσεις,’ είναι το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του νέου μοντέλου ανάπτυξης, την οποία αποπειράται να διερευνήσει και να σκιαγραφήσει το παρόν βιβλίο του Στάθη Κουτρουβίδη.

Το βιβλίο αυτό δείχνει πώς οι σχέσεις κυριαρχίας στο Ιόνιο Κράτος καθορίστηκαν όχι μόνο από την αποικιοκρατική δύναμη των «ξένων» αλλά και από τη δράση των Επτανήσιων αστών. Το βιβλίο αναλύει τις πραγματικές διαστάσεις της «ξενοκρατίας», τους όρους με τους οποίους διαμορφώθηκαν οι σχέσεις εξουσίας, όπως την καθόρισε το αποικιακό καθεστώς της βρετανικής προστασίας και αναδεικνύει τις τοπικές ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού που αποτελούσαν τα «Ηνωμένα Κράτη των Ιονίων Νήσων», εστιάζοντας στην αποικιοκρατική οικονομία και στην υψηλής ταξικής έντασης κοινωνία.